Hareket: Bir cismin konumu demek bulunduğu nokta demektir.İlk konumu ile son konumu arasındaki en yakın mesafe ise onun yer değiştirmesidir.ve ∆x ile gösterilir. ∆x=Xilk-xson
şeklindedir.
Burada dikkat edilirse cisim bir sürü yol gitmiştir ancak bizim için en yakın mesafe önemlidir.
Şimdi gelin hiç formül vermeden bir hız sorusu çözelim.240 Kilometrelik bir yolu 10 saate gidiyorsiniz.Saatteki hızınız kaç Km. dir? aşağıdakiçözüme bakmadın yapın lütfen fizik bilen bilmeyen herkes yapabilir..............................................................................
Çözmüşsünüzdür. ama ben yinede vereyim çözümü 10 saatte 240 Km gidersek bir saate 240/10=24 Km. gideriz Yani hızımız saatte 24 Km.dir bunu Km/h şeklinde gösteririz. ve bunu formüle ederken Hız=Yol/Zaman şeklinde formül kullanmş olduk.İşte, bir şeyi ifade yoludur formül.V= ∆x/t olarak ifade edince öğrenci genelde çok korkar aha formül diye.
Hızın zamana göre değişim grafikleri Cisimlerin hareket türlerine göre farklılık gösterir.
Yukarıdaki resimi inceleyiniz.Mavi araç başlangıçta 20 m/s lik hızla ve hızını arttırarak hareket ediyor.Ama kırmızı araç 4. saniyede harekete başlıyor ve hızını daha fazla arttırarak ona yetişiyooor, geçiyor. Grafiklerinin nasıl yükseldiğini gördünüz mü? Burada kırmızı aracın hız değişimi yani ivmesi daha büyüktür.
İvme:Birim zamandaki hız değişimidir.
İvme Formülü ise hızın zamana bölümü şeklinde bulunur.Yani a=V/t o halde Metre/Saniye Saniye ye bölüneceğinden birimi Metre/Saniyekare olarak ifade edilir. Şimdi ivme grafiğini verelim
Yukarıdaki grafikte ivme sabit ama bu sizi yanıltmasın.Hız artıyor.Bunu bir örnekle açıklayalım.
Bir binanın üstünden bırakılan bir cisim Ağırlığından dolayı sabit olan yerçekim ivmesi etkisindedir.dolayısıyla aşağı indikçe hızını artırmaz mı?
İki örnek soru çözersek daha iyi anlarsınız sanırım.
Örnek:Aşağıdaki tanklar sabit hızla gidiyor, 40.saniyede karşılaştıklarına göre öndeki tankın hızı kaç m/s olmalıdır.
Çözüm:1.Yol:20 saniyede arkadaki araç 20.20=400 m. yol gideceğine göre aralarındaki mesafe 400m. dir.40 saniyede arkadaki araç 20.40=800 m. gidecek demekki toplam yol 800m. o halde ikinci araç 40 saniyede
800-400=400 m. yol gitmelidir.o halde 1 saniyede 400/40=10 m yol almalıdır. Yani V2=10 m/s dir.zaten iki kat yavaş olduğunu soruya bakarken göre biliyor musunu?
İiiiiiiiii Kaz! Bu tür karşılaşma sorularında aynı yönlü hızlar çıkartılacak zıt yönlü ise toplanacaklar.
Çözüm:2.Yol:Tank yolun yarısından başladığına göre arkadaki iki kat hızlıdır.(Bu da çok mu basit oldu ne :)
Örnek:Aşğıdaki aracın ivmesini bulunuz.
Çözüm:İvme,hızın değişiminin zamana oranıdır. yani a=∆V/t= Herhangi bir zamanı alalım
0.ve 5. saniyeler arasında a=5-0/5=1 m/S2
5. ve 10. saniyeler arasında a=10-5/10-5=5/5=1 m/S2
Eminim 10. ve 15. saniye aralığı için de siz bulursunuz.Çünkü ivme sabit ve burda da
1 m/S2 çıkacaktır.
dikkat edilirse hem hız değişimini alıyoruz ve geçen süre için de doğal olarak zaman değişimi alıyoruz.Çünkü zaman aralıkları için ivme buluyoruz.
Kuvet, bir cisme yer değiştirmeye,ötelemeye ya da döndürmeye yarayan etkidir.Birimi Newton olup vektörel bir büyüklüktür. Çünkü doğrultusu yönü ve büyüklüğü vardır.O halde vektörel toplanır.Yani zıt kuvvetler çıkartılır aynı yönlü kuvvetler toplanır ve aralarında açı varsa vektörel işlem yapılır.Vektörleri sonra detaylı anlatacağımız için şimdilik bu kadarını bilin yeter.( Çünkü bu konu 9. sınıfta MEB tarafından bu kadar ile sınırlanmış )
*****Ağırlık ta bir kuvvettir. G=m.g (g yer çekim ivmesidir.)
Newton İlkeleri 3 tanedir.Tek paragrafta verelim.
Bircisme uygulanan net kuvvet sıfırsa cisim hareket durumunu korur(Eylemsizlik ilkesi).Cisme uygulanan kuvvet sıfır değilse cisim kuvvetin yaptığı etki kadar bir tepki verir (Etki-Tepki) ve kuvetten dolayı kütlesi ile ters orantılı bir ivme kazanır.(F=m.a)
Bitti çünkü bu üç ilkenin birleşimidir.Şimdi açalım bu mevzuyu.Aşağıdaki resme bakın...
Top duvara çarptığında duvara bir etki yapar duvar ise aynı büyüklükte bir kuvvetle tepki yapar.
Duvarın eylemsizliği büyük olduğu halde eylemsizliği (Kütlesi ) ile ters orantılı bir ivme kazanarak hareket etmesi gerekirdi. fakat duvarın sürtünme kuvveti (Sabitlenmiş) çok büyük olduğundan Eylemsizlik kuvveti, Duvarı hareket ettiremiyor. Aşağıdaki resimlere bakın şimdi.
Resim-1 Resim-2
Resim-1 de araba duvara çarparken duvarın tepki kuvveti yüzünden geri geliyor.Fakat adam duvara çarmadığından önündeki boşluktan hareket durumunu korumaya çalışıyor.Yani ilerliyor.Uçuyor mu deseydim....
Resim-2 de Kamyonun çarptığı arabanın sürtünmesi daha az olduğundan, kamyonun etkisiyle biraz ivme kazanıyor.Ama üstteki merdiven kamyonun ile arasındaki sürtünmeyi daha rahat yendiğinden daha da ileri fırlıyor.Çünkü Küçük kütle küçük eylemsizlik demektir.
Şimdi formülü verelim. F=m.a newtonun temel yasasıdır.Hani cisime kuvvet uygulandığında kütlesi ile ters orantılı ivme kazanır demiştik ya. İşte onun formülü.
Örnek: üstteki merdivenin kütlesi 20 Kg olsun ve uygulanan kuvvet sürtünme çıkartılarak net hali 100 newton olsun kaç m/s2 ivme kazanır?
Çözüm: F= m.a olduğundan 100=20.a her iki tarafı 20 ye bölersek a=5 m/s2 olur.
Şimdi size Aşağıdaki resmi göstermek istiyorum.Lütfen dikkatle bakınız.Yazılarına konumuzla bağlantısını kurmaya çalışınız.
Alıntı Resim
Cisim eylemsizlik kuvveti ile çekiliyor gibi düşünelim.Cisme kütle eklendiğinde F=ma formülüne göre ivme azalmalıdır.Dolayısıyla kuvvet değişmeyeceğinden ivme azalır.ivme ise bir hız değişim göstergesi olduğuna göre hızı da azalır.Aslında bu konu ileriki sınıflarda momentum olarak anlatılacak ama fizik konularının tümü birbirine bağlantılı olduğundan bura da yeri gelmişken göstereyim dedim
Bir örnek daha. bu fizikçiyiz.com adresinden alındı.
Çözüm:Önce net kuvveti (Ağırlığı) bulalım.2 yönünde Ağırlık=G=m.g=8.10=80 Newtonluk bir kuvvet var 1 yönünde ise G=2.10=20 Newtonluk kuvvet. Net kuvvetimiz 80-20=60 N olur.Tabiki 2 yönü daha ağır olduğundan 2 yönünde hareket edeceğini görmüşsünüzdür.Toplam Kütlemiz ise m=8+2=10 Kg.
F=m.a da yerine yazalım. 60=10.a olur a=6 olur Cevap:Z şıkkı; Şaka şaka B şıkkı
Sürtünme Kuvveti,Bir cismin yüzeyle olan sürtünme katsayısı ve Cismin toplam ağırlığının çarpımıdır.
Yani Sürtünme Kuvveti= Fs=k.N burada N ağırlığı cismin kendi ağırlığı + cisme ağırlığı doğrultusunda uygulanan kuvvetlerin toplamıdır.Bu yüzden toplam ağırlık dedik.
Örnek: Adam şekildeki 200 Kg lık arabayı 600 N luk kuvvetle
 itiyor araba 2 m/s2 lik bir ivme kazandığına göre sürtünme kuvvetini ve sürtünme katsayısını bulalım
Çözüm: Kütle ve İvme verildiğine göre Önce Net Kuvvetu bulalım. F=m.a dan F=200.2=400 N.
Adam 600 N uyguladığına göre bunun geri kalanı yani aradaki fark sürtünme kuvvetidir.Çünkü sürtünme kuvveti her zaman uygulanan kuvvet ile ters yönlüdür.Fs=600-400=200 N Fs=k.N idi ve burada tek ağırlık cismin ağırlığıdır.(Cismin üstünden ve altından kuvvet uygulanmıyor) yerine yazalım. 200=k.200.10 k=1/10=0,1 olur.
Çözüm:
İvme hızın birim zamandaki değişimidir.Aynı sürede aynı yolu aldıklarına göre hızları ve hız değişimleri (ivmeleri) eşittir.O halde I ve II doğru F=ma formülüne göre a yalnız bırakılırsa a=F/m olur o halde F ve m doğru orantılı olduğuna göre m1=m ise m2=2m ve m3=3m olur yani III te doğru ve Yanıt E şıkkı olurrrr.
| 
